روش­های بیانی اثرگذار بر مخاطب از دیدگاه قرآن

چکیده

مکاتب مختلف فکری، فرهنگ­ها و تمدن­های مختلف از دیرباز کوشید­ه­اند با بهره­گیری از روش­های گوناگون، پیام­های مورد نظر خویش را به مخاطبان انتقال دهند. با توجه به اینکه جوامع دینی، به ویژه کشورهای اسلامی جهت بهره‌گیری و استفاده از روش­ها و نظریه­های تأثیرگذاری، نیازمند نوع دینی آن می­باشند؛ لازم می­آید تا محققان و پژوهشگران این عرصه با مراجعه به منابع و متون دینی، اقدام به کشف و بررسی آن‌ها نمایند. قرآن به عنوان ارزشمندترین منبع دینی مسلمانان جایگاه ویژه­ای را در این خصوص دارا بوده و با نظر به جایگاه بیان و سخن، روش­های بیانی متعددی را در این راستا بکار بسته است. به همین منظور شایسته است روش­های بیانی تأثیرگذاری بر مخاطب از منظر قرآن در دست بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی تلاش نموده، روش‌های اثرگذاری و اقناع مخاطب را استخراج نماید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که قرآن کریم، از زمان نزولش، به دنبال جلب توجه مخاطبان بوده و با استفاده از روش­های بیانی نظیر: مناظره، موعظه، طرح پرسش، جدل، تکرار، قصه­گویی، تشبیه، تمثیل، تبشیر، انذار، تداعی معانی، تذکر و بازگویی اخبار غیبی بوده است. از آنجا که این روش­ها از علم بی‌پایان الهی نشأت گرفته‌اند، از کمال و استحکام خاصی برخوردارند، به طوری که با گذشت زمان و پیشرفت علوم هرگز دچار کهنگی نمی­شوند و همواره کارایی دارند.