بررسی تطبیقی مفاهیم عدالت و مساوات در فقه اسلامی و نظام‌های حقوقی بین‌المللی

چکیده

این مقاله به بررسی تطبیقی مفاهیم عدالت و مساوات در فقه اسلامی و نظام‌های حقوقی بین‌المللی می‌پردازد. عدالت و مساوات به عنوان اصول بنیادین در هر دو نظام حقوقی مطرح هستند، اما تفاوت‌هایی در تعریف، مبانی فلسفی و روش‌های اجرایی آن‌ها وجود دارد. در فقه اسلامی، عدالت به عنوان یک اصل اخلاقی و دینی بر پایه آموزه‌های قرآنی و سنت نبوی بنا شده و در تمامی جوانب زندگی فردی و اجتماعی تأثیرگذار است. مساوات نیز در این نظام به معنای توزیع منصفانه حقوق و تکالیف بر اساس توانایی‌ها و شرایط افراد است. در مقابل، نظام‌های حقوقی بین‌المللی عدالت و مساوات را به عنوان اصول حقوقی و اجتماعی تعریف می‌کنند که هدف آن‌ها تضمین حقوق بشر و برابری حقوقی برای همه افراد، بدون تبعیض بر اساس جنسیت، نژاد یا مذهب است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که همگرایی و واگرایی‌هایی در مفاهیم عدالت و مساوات در دو نظام وجود دارد. برای توسعه و بهبود نظام‌های حقوقی، پیشنهاد می‌شود که با بازنگری در تفاسیر سنتی، تقویت گفت‌وگوی بین‌المللی، تأکید بر حقوق بشر اسلامی، توسعه آموزش حقوقی و انجام تحقیقات میان‌رشته‌ای، زمینه‌های نزدیکی بیشتر این مفاهیم فراهم شود. این امر می‌تواند به ایجاد تعامل سازنده بین نظام‌های حقوقی و بهبود وضعیت عدالت و مساوات در جوامع منجر شود.