بررسی تطبیقی ازدواج سفید در فقه اسلامی و حقوق مدنی (در پرتو فقه حکومتی و قواعد فقهی حمایتی)
کلمات کلیدی:
ازدواج سفید, نکاح, فقه امامیه, شبهه نکاح, زنا, نظام حقوقیچکیده
در دهه‌های اخیر، تغییرات فرهنگی و اجتماعی ناشی از مدرنیته و جهانی‌شدن، پدیده‌هایی نوظهور در سبک زندگی جوانان را به همراه داشته است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مفهوم «ازدواج سفید» یا «هم‌باشی بدون عقد» است. این نوع رابطه، که غالباً بدون عقد شرعی و ثبت قانونی میان زن و مرد برقرار می‌شود، از منظر فقه اسلامی فاقد مشروعیت بوده و از مصادیق بارز زنا به شمار می‌رود. در حقوق مدنی ایران نیز، به دلیل نبود عقد نکاح رسمی، هیچ‌گونه آثار حقوقی بر چنین رابطه‌ای مترتب نمی‌شود و با اصول شرعی در تعارض است. مقاله حاضر با رویکرد تطبیقی، به تحلیل ماهوی این پدیده در دو حوزه فقه اسلامی (با تمرکز بر فقه امامیه و اقوال فقهای اهل‌سنت) و حقوق مدنی ایران می‌پردازد و می‌کوشد با تحلیلی نوین از مبانی فقهی، حقوقی و قواعد ثانویه فقهی همچون «ضرر»، «التزام»، «شبهه نکاح» و «اهم و مهم»، پاسخی حمایت‌محور و واقع‌نگر ارائه دهد. نوآوری مقاله در فراتر رفتن از احکام تکلیفی زنا و تمرکز بر نظام‌سازی حقوقی و اجتماعی در مواجهه با واقعیت‌های اجتماعی نوظهور است.
دانلودها
مراجع
Allamah Hilli, H. i. Y. (1986). Nihayat al-Wusul ila 'Ilm al-Usul (The End of Attainment in the Science of Principles). Imam Sadiq (a.s.) Institute.
Ansari, M. Al-Makasib (The Earnings). Majma' al-Fikr al-Islami.
Dehkhoda, A.-A. (1998). Loghat-nameh (Dehkhoda Dictionary). University of Tehran Press.
Firouzabadi, M. i. Y. q. (1994). Al-Qamus al-Muhit (The Surrounding Dictionary). Mu'assasat al-Risalah.
Hurr Amili, M. i. H. (1988). Wasa'il al-Shi'ah (Means of the Shi'a). Al al-Bayt Institute for the Revival of Heritage.
Ibn Manzur, M. i. M. (1993). Lisan al-Arab (The Tongue of the Arabs). Dar Sadir.
Ibn Qudamah, A. i. A. Al-Mughni (The Sufficient). Dar al-Kitab al-'Arabi.
Imam Khomeini, S. R. Kitab al-Bay' (Book of Trade). Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
Imam Khomeini, S. R. (1988). Tahrir al-Wasilah (Liberation of the Means). Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
Khoei, S. A. (1989). Misbah al-Fiqahah (The Lamp of Jurisprudence). Vojdani Publications.
Mawardi, A. i. M. Al-Hawi al-Kabir (The Great Collection). Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.
Mirzaei, H. (2018). A Sociological Study of the Causes and Consequences of Cohabitation (White Marriage) in Iran. Quarterly Journal of Strategic Women's Studies, 21(81), 51-78.
Naini, M. H. (1994). Munyat al-Talib fi Hashiyat al-Makasib (The Desire of the Student, A Commentary on al-Makasib). Islamic Publishing Institute.
Najafi, M. H. (1984). Jawahir al-Kalam fi Sharh Sharayi' al-Islam (The Jewels of Speech, Commentary on the Laws of Islam). Dar Ihya' al-Turath al-'Arabi.
Qurtubi, M. i. A. Al-Jami' li-Ahkam al-Quran (The Comprehensive Collection of Quranic Rulings). Dar Ihya' al-Turath al-'Arabi.
Safaei, H., & Emami, A. (2018). Mokhtasar-e Hoghough-e Khanevadeh (Abridged Family Law). SAMT.
Sarakhsi, M. i. A. Al-Mabsut (The Comprehensive). Dar al-Ma'rifa.
Shahid Sadr, S. M. B. (1984). Buhuth fi 'Ilm al-Usul (Studies in the Science of Principles). Shahid Sadr Scientific Complex.
Shahid Thani, Z. a.-D. i. A. (1989). Al-Rawdah al-Bahiyyah fi Sharh al-Lum'ah al-Dimashqiyyah (The Radiant Garden, Commentary on the Damascene Treatise). Davari Publications.
Shahidi, M. (2001). Fiqh va Tamaddun (Jurisprudence and Civilization). Nashr-e Shahr.
Zuhayli, W. (1997). Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuh (Islamic Jurisprudence and Its Proofs). Dar al-Fikr.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Sakineh Rastegar Moghadam Ebrahimian
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
