نقش ایمان دینی در یکپارچگی شخصیت با تأکید بر اندیشه علامه طباطبائی
کلمات کلیدی:
ايمان ديني, يکپارچگي شخصيت, علامه طباطبايي, تربيت اخلاقيچکیده
در این پژوهش، سه مؤلفهی اصلی برای ایمان ـ یعنی مؤلفههای شناختی، عاطفی و رفتاری ـ و زیرمولفههای هر یک، با تحلیل دقیق متون علامه طباطبایی استخراج و تبیین شد. مؤلفه شناختی شامل توکل، اعتقاد به مبانی اسلام، تابآوری (صبوری)، شناخت حقایق، قدرت تصمیمگیری و خودباوری است. مؤلفه عاطفی مواردی چون خشیت، آرامش/اطمینان، امیدواری، محبت و همدلی و استجابت دعا را در بر میگیرد. مؤلفه رفتاری نیز مشتمل بر عمل صالح، حفظ شرایع دینی، رفتار عادلانه، وحدت اجتماعی و حفظ امانت و پیمانهاست. جهت بررسی روایی محتوایی شاخصها و مدل مفهومی پژوهش، رویکرد کمی (استفاده از شاخصهای CVR و CVI) بر اساس نظرات ده نفر از متخصصان علوم اسلامی و روانشناسی به کار گرفته شد. بررسی دادهها بیانگر اعتبار و انسجام مدل استخراج شده است. این مطالعه نشان میدهد هر یک از زیرمولفههای ایمان، در تحکیم انسجام شخصیت و تقویت مؤلفههای روانی، اخلاقی و رفتاری انسان نقش کلیدی دارند. علاوه بر تأکید علامه بر ابعاد نظری و معرفتی ایمان، اهمیت عمل و ابعاد اجتماعی آن نیز به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است. یافتهها بیانگر آن است که یکپارچگی شخصیت از مسیر تقویت ایمان و تحقق زیرمولفههای آن تحقق مییابد و در تربیت اخلاقی و سلامت روان نیز نقش مؤثری ایفا میکند. در نهایت، میتوان گفت که رویکرد علامه طباطبایی به ایمان دینی، الگویی جامع برای ارتقاء شخصیت فردی و اجتماعی ارائه میدهد.
دانلودها
مراجع
al-Hasan, H. M. r. (2000). Shia Against Mu'tazilites and Ash'arites (Vol. 3). Islamic Research Foundation of Astan Quds Razavi.
Amidi, A. a.-W. i. M. (2000). Ghurar al-Hikam wa Durar al-Kalim. Daftar Nashr-e Farhang-e Eslami.
Bahrani, I. M. (1983). Sharh Nahj al-Balagha Ibn Maytham (Misbah al-Salikin li-Nahj al-Balagha). Daftar Nashr al-Kitab.
Boyle, G. J., Matthews, G., & Saklofske, D. H. (2008). Developmental perspectives on personality: implications for ecological and evolutionary studies of individual differences (Vol. 1).
Ewen, R. B. (2014). An introduction to theories of personality. Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9781315793177
Gholikhani, J. E., & Bayat. (2024). Investigating the Psychology of Personality in Adults from the Perspective of Theorists. Psychological and Educational Studies (Negareh Higher Education Institute)VL - 125(6), 689-704.
Ibn Manzur, M. i. M. (1987). Lisan al-Arab. Dar al-Jil.
Izutsu, T. (1999). The Concept of Faith in Islamic TheologyTR - Translated by Zahra Poursina (Vol. 1). Soroush Publications (Publications of the Islamic Republic of Iran Broadcasting).
Jafari, M. T. (1983). Translation and Interpretation of Nahj al-Balagha (Vol. 1). Daftar Nashr-e Farhang-e Eslami.
James, W. (1902). The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature. Longmans, Green & Co. https://doi.org/10.1037/10004-000
Jung, C. G. (1938). Psychology and Religion. Yale University Press.
Malekian, M. (2002). A Path to Liberation, Essays on Rationality and Spirituality. Negah-e Moaser.
Maslow, A. H. (1964). Religions, Values, and Peak Experiences. Ohio State University Press.
Mohammadzadeh, L. S. M. F., & Ahadi, A. (2005). Investigating the Impact of Faith on the Personality of Medical Students in Ardabil.
Mousavian, S. H. (2002). The Nature of Being from the Perspective of Avicenna.
Omidvar, M. (2001). A Look at the Life and Some Views of Allameh Tabatabaei (Vol. 1). Soroush Publications (Publications of the Islamic Republic of Iran Broadcasting).
Pargament, K. I. (1997). Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, Practice. Guilford Press.
Raghib Isfahani, A. a.-Q. a.-H. i. M. (1984). Al-Mufradat fi Gharib al-Quran (Vol. 2). Daftar Nashr al-Kitab.
Razi, F. a.-D. (1990). Muhassal Afkar al-Mutaqaddimin wa al-Muta'akhkhirin min al-Hukama wa al-Mutakallimin. Maktabat Dar al-Turath.
Roberts, B. W., & Yoon, H. J. (2022). Personality psychology. Annual review of psychology, 73(1), 489-516. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-020821-114927
Ryckman, R. (2008). Theories of Personality. Arasbaran Publications.
Sadeghi Hasan Abadi, A. M. (2013). The Nature of Religious Faith from the Perspective of Allameh Tabatabaei and Paul Tillich. Andisheh Dini Journal of Shiraz University, 8(26), 19-44.
Schultz, D. (1998). Theories of Personality (Vol. 6). Nashr Nama.
Soto, C. J., & Jackson, J. J. (2013). Five-factor model of personality (Vol. 42). https://doi.org/10.4324/9781315793177-7
Tabatabaei, M. H. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Mu'assasat al-A'lami lil-Matbu'at.
Tabatabaei, M. H. (2001). Characteristics of Faith from the Viewpoint of Allameh Tabatabaei. Jam-e Jam, 113.
Tabatabaei, S. M. H. Usul-e Falsafeh va Ravesh-e Realism. Daftar-e Entesharat-e Eslami.
Tabatabaei, S. M. H. (1975). Shia in Islam. Ketabkhaneh-ye Bozorg-e Eslami.
Tabatabaei, S. M. H. (1991). Majmu'eh-ye Rasael (Vol. 3). Daftar Nashr-e Farhang-e Eslami.
Tabatabaei, S. M. H. (1992). Burhan (Vol. 1). Markaz-e Entesharat-e Daftar-e Tablighat-e Eslami-ye Howzeh-ye Elmiyeh-ye Qom.
Tabatabaei, S. M. H. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (Vol. 5). Dar al-Kotob al-Islamiya.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Amin Abdollahzadeh; Abdollahad Eslami (Author)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.