واژگان دخیل در قرآن؛ بررسی تطبیقی آراء موافقان و مخالفان با تاکید بر واژگان «إبریق، إستَبرَق، سُندُس»

چکیده

بررسی موضوع این پژوهش، آوردن استدلال­های موافقان و مخالفان واژگان دخیل در قرآن با مطالعه­ای تطبیقی پیرامون سه واژه که در دخیل بودنشان بین دانشمندان قرآنی، اختلاف است، می­باشد. روش این پژوهش، کیفی و از نوع نظری است و مانند دیگر تحقیقات نظری از نوع توصیف و تحلیل اسناد و اطلاعات کتابخانه­ای ارائه می­شود و البته به صورت تطبیقی و موردی، قصد بررسی آرایی را که استخراج می­شود دارد. شواهد مورد بررسی این پژوهش، سه واژه­ی قرآنی (إبریق، إستبرق و سندس) می­باشد که بین صاحب نظران قرآنی، در دخیل یا غیر دخیل بودن آن، محل مناقشه است. با مطالعه­ی نظرات دانشمندان و مفسران قرآنی به سه قول دست یافتیم: گروهي، مخالف وجود چنين واژه‏هايي مي‏باشند. در مقابل، عده‏اي آن را پذيرفته‏اند و دسته سوم به نحوي درصدد جمع بين دو قول برآمده‏اند در نتیجه آنچه به نظر می­آمد این بود که استدلال طرفداران نظریه­ی خلوّ قرآن از واژه­های دخیل، بیشتر اعتقادی است تا لغوی و زبان­شناختی، و از اعتقاد آنان به قدمت قرآن سرچشمه می­گیرد. خلاصه استدلال مخالفان واژگان دخیل درباره واژ­گان مزبور این است که آن کلمه‌ها نژاد عربی دارند و به زبان غیرعرب­ها به ترجمه راه یافته است، که این دلیل آنان البته گونه‌ای گمانه­زنی است، زیرا تعیین کلمات دخیل به جز نام‌های خاص در هر زبانی کاری است دشوار و طاقت­فرسا. قول حد وسط نیز در اینجا تفاوتی با نظر قائلان به وجود واژگان دخیل در قرآن ندارد زیرا آن­ها نیز اصل کلمات را عجمی می­دانند.