تحلیل فلسفی و تفسیری از نقش وحی در معرفتشناسی قرآنی: بررسی تطبیقی با سنت فلسفی غربی
کلمات کلیدی:
وحی, معرفتشناسی قرآنی, فلسفه غربی, عقلگرایی, ابنسینا, ملاصدرا, دکارت, کانت, فلسفه دین, تطبیقچکیده
این مقاله به بررسی تطبیقی معرفتشناسی وحیانی در قرآن و فلسفه غربی با تمرکز بر نقش وحی در ایجاد نظامهای فکری و فلسفی میپردازد. در معرفتشناسی قرآنی، وحی بهعنوان منبعی الهی که فراتر از عقل و تجربه بشری است، شناخته میشود و نقش کلیدی در هدایت انسان به سوی حقیقت و کمال معنوی ایفا میکند. این دیدگاه در آثار فیلسوفان اسلامی مانند ابنسینا و ملاصدرا بهوضوح دیده میشود که آنها وحی و عقل را بهعنوان دو منبع مکمل برای شناخت معرفی کردهاند. از سوی دیگر، در فلسفه غربی، بهویژه از دوران روشنگری به بعد، وحی بهعنوان منبع معرفتی مستقل از عقل کمتر مورد توجه قرار گرفته و فلسفه بهعنوان دانشی مبتنی بر عقل و تجربه بنا شده است. فیلسوفانی مانند دکارت و کانت تلاش کردند تا میان عقل و وحی تمایزی قاطع ایجاد کنند و معرفت بشری را به عقل و تجربه محدود نمایند. این مقاله نشان میدهد که هرچند تفاوتهای اساسی میان معرفتشناسی قرآنی و فلسفه غربی وجود دارد، اما هر دو سنت بر اهمیت عقل در شناخت تأکید دارند. مقاله همچنین به تحلیل تفاوتهای معرفتشناختی میان این دو سنت پرداخته و به ارائه پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده در زمینه بررسیهای تطبیقی میان سنتهای دینی و فلسفی مختلف میپردازد. نتایج این پژوهش میتواند به توسعه گفتگوهای فلسفی میان سنتهای اسلامی و غربی کمک کرده و زمینهساز گسترش مطالعات تطبیقی در فلسفه و معرفتشناسی شود.