بررسی تطبیقی وحدت وجود از دیدگاه شمس و ابن عربی
کلمات کلیدی:
وحدت وجود, ابن عربی, شمسچکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تطبیقی وحدت وجود ازدیدگاه شمس وابنعربی میباشد. روش پژوهش حاضر به صورت توصیفی – تحلیلی است. نظریه یگانگی وجود را میتوان محوری ترین مفهوم در عرفان اسلامی نامید و میتوان گفت که سایر مفاهیم حول این محور اصلی در گردش اند و برای اعتلای این مفهوم به کار میروند. در مکتب شمس، همه چیز این عالم با هم در وحدت و یگانگی است و جدایی بین آنها نیست. نظریاتی چون، یگانگی شاهد و مشهود، یگانگی جان مؤمنان و اولیا، و یگانگی عارف با خداوند (مقام فنا) را میتوان به وضوح مشاهده کرد. در مجموع، از دیدگاه شمس، توحید واقعی آن است که آدمی بداند جهان غیر از خداوند نیست و کثرات، تنها تجلیات و ظهورات مختلف خداوند هستند.حال آنکه از نظر ابن عربی توحید کوششی است برای حصول آگاهی در نفس انسان جویا به اینکه خدایی که وی را به وجود آورده، «یکی» است و در الوهیت خود شریک ندارد. «وحدت» (یکی بودن) صفت حق است و نام مشتق از آن «احد و واحد» (یکتا و یکی) است، اما «وحدانیت» قیام وحدت به واحد است، بدانسان که نمیتوان آن را جز به قیام واحد تعقل کرد و اگر هم نسبتی باشد، همانا نسبت تنزیه است.از نظر ابن عربی سخن درباره توحید خدا، از لحاظ اله بودن او، فرع بر اثبات وجود اوست، اما اثبات وجودش به ضرورت عقل، بر پایه وجود ترجیح «ممکن» به یکی از دو حکم، ادراک میشود.