نقش عمل در معرفت عقلانی نزد ملاصدرا و قرچغای خان

چکیده

این پژوهش به نقش عمل و تأثیر آن بر معرفت عقلانی فلسفی علیقلی بن قرچغای خان و ملاصدرا را بررسی می‌کند. هدف اصلی این مطالعه تحلیل عناصر معرفت‌شناسی هر یک از این فیلسوفان و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها در تبیین نقش عمل در فرآیندهای معرفتی است. از نظر ملاصدرا، معرفت در سه مرتبه حسی، مثالی و عقلانی به‌طور تدریجی و از طریق حرکت جوهری نفس انسانی به‌دست می‌آید. او نقش عمل بر تجرد عقل و نقش آن در کسب معرفت تأکید دارد. در مقابل، قرچغای خان، معرفت را به‌عنوان نوعی علم حضوری و درونی می‌داند که از طریق نور عقل و ارتباط با عالم مثالی حاصل می‌شود. این پژوهش نشان می‌دهد که هر دو فیلسوف بر مراتب معرفت تأکید دارند، اما تفاوت‌های اساسی در تبیین منبع و فرایند معرفت وجود دارد. نتیجه‌گیری این تحقیق، روشن کردن شباهت‌ها و تفاوت‌های تأثیر عمل بر مباحث معرفت‌شناسی این دو اندیشمند در زمینه معرفت‌شناسی عقلانی و تأثیر آن بر فهم ما از کمال عقلانی و اخلاقی انسان است.