بررسی نقش امام سجاد (ع) در تحولات علوم اسلامی و فقهی در عصر اموی

نویسندگان

    رضا شعبانی استادیار،گروه تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران.
    سینا فروزش دانشيار،گروه تاریخ، دانشگاه علوم و تحقيقات،تهران،ایران
    مجید سلیمانی * دکتری، گروه تاریخ اسلام، دانشگاه علوم و تحقيقات،تهران،ایران. majid.soleimani2007@gmail.com

کلمات کلیدی:

علوم اسلامی, علوم فقهی, جهان اسلام , عصر امام سجاد(ع)

چکیده

مسئله اصلی مقاله بررسی نقش امام سجاد (ع) در تحولات علوم اسلامی و فقهی در عصر اموی است. روش تحقیق توصیفی با رویکردی کیفی وجمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و ابزار تحقیق اسناد دست اول و فیش برداری با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. علوم در میان اعراب جاهلیت رواج نداشت. با ظهور اسلام، علوم قرآنی نخستین علومی بود كه پدید آمد.با گسترش اسلام، پیامبر(ص) صحابه را برای اشاعه عقاید اسلامی، صدور فتوا و قضاوت،تفسیرقرآن و احکام فقهی در بین مردم مامور کرد. در عصر خلفای راشدین علوم دینی نظیر قرائت، فقه و تفسیر به سبک پیامبر تداوم و در دوره امویان مردم برای یادگیری علوم و تفسیر احکام به فقها وعالمان دینی مراجعه می‌کردند.اما علوم عصر امام سجاد (ع) وفقهابه دلیل اهمیت مسائل فقهی به یک جریان جدای از حاکمیت سیاسی و نیز یک جریان همراه حاکمیت سیاسی مبدل شد. فرضیه مقاله این است که بعد عاشورا امام سجاد (ع) به عنوان میراث دار و عهده دار منصب پیامبر با تغییر رویکرد سیاسی به یک رویکرد علمی و فقهی- مذهبی ضمن اتصال تفسیر فقهی و علمی خود به علم پیامبر، به عنوان یک فقیه به تفسیر قرآن و تبیین سیره و احادیث پیامبر و ائمه و قضاوت و فتاوای در احکام اسلامی می‌پرداخت و با تربیت شاگردان و بیان احکام فقهی و اندیشه خود در صحیفه سجادیه و رساله الحقوق، زمینه ساز تداوم رویکرد فقهی و علمی برای امامان بعد از خود امام باقر (ع) و امام صادق (ع) شد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Allport, G. W. (1961). Pattern and Growth in Personality. New York, NY: Holt, Rinehart & Winston. https://ia601408.us.archive.org/30/items/in.ernet.dli.2015.199562/2015.199562.Pattern-And-Growth-In-Personality_text.pdf

Bugental, J. F. T. (1965). The Search for Authenticity: An Existential-Analytic Approach to Psychotherapy. New York, NY: Holt, Rinehart & Winston. https://a.co/d/4cz3O4L

Bugental, J. F. T., Schneider, K. J., & Pierson, J. F. (2014). The Handbook of Humanistic Psychology: Theory, Research, and Practice. California: SAGE Publications. https://doi.org/https://doi.org/10.4135/9781483387864

Darabi, J. (2018). Theories of personality psychology (Comparative approach). Tehran: Ayij Publishing.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1980). Self-determination Theory: When Mind Mediates Behavior. The Journal of Mind and Behavior, 1(1), 33-43. https://www.jstor.org/stable/43852807

Feast, G. J., Roberts, T., & Face, J. (2012). Theories of personality. Tehran: Ravan Publishing.

Frankl, V. E. (1984). Man's Search for Meaning: An Introduction to Logotherapy. California: Touchstone. https://a.co/d/7QFIZ1c

Ibn Manzur, M. b. M. (1993). Lisan al-Arab (Vol. 2). Beirut: Dar al-Sader.

Kamalvand, P., & Mohammad Ali Nejad, R. (2016). Comparative conceptualization of self-esteem in the Quran and humanistic psychology. Journal of Counseling and Psychotherapy Culture, 7(27), 1-32.

Makarem Shirazi, N. (1995). Tafsir-e Namuneh (Vol. 14). Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.

Maslow, A. H. (1968). Toward a psychology of being. New York: Insight Books; D. Van Nostrand Company. https://archive.org/details/towardpsychology1968masl/page/n8/mode/1up

Maslow, A. H. (1987). Motivation and personality. Longman Publishers. https://a.co/d/4FlO206

Maslow, A. H. (1993). The Farther Reaches of Human Nature. Louisiana: Arkana. https://a.co/d/fys7dNN

Miri, S. M. H., & Khademi Afzal, F. (2018). An examination and critique of Abraham Maslow's view on self-actualization with an emphasis on Islamic sources. Journal of Comparative Exegesis Studies, 4(7), 57-78.

Noorbala, A. A. (2011). Mental-social health and strategies for improvement. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 17(2), 151-156.

Pourafkari, N. (2003). Comprehensive dictionary of psychology and psychiatry and related fields. Tehran: Contemporary Culture Publishing.

Raghib Isfahani, H. b. M. (1993). Al-Mufradat fi Gharib al-Quran. Damascus, Beirut: Dar al-Qalam.

Rogers, C. R. (1995a). On Becoming a Person: A Therapist's View of Psychotherapy. California: HarperOne. https://a.co/d/cArrBd8

Rogers, C. R. (1995b). A Way of Being. California: HarperOne. https://a.co/d/78G7jj7

Rosenberg, M., & Owen, J. (2020). Self-esteem and its role in resilience. London: Sage Publications.

Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2012). Theories of personality. Tehran: Virayesh Publishing.

Smith, E. R., & Mackie, D. M. (2021). Social psychology. New York: Psychology Press.

Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (2014). Positive Psychology: The Scientific and Practical Explorations of Human Strengths. New York: SAGE Publications. https://a.co/d/30RzFhv

Tabatabai, M. H. (1997). Al-Mizan (Vol. 6). Qom: Dar al-Ilm.

Veysi, O., Amiri, M., & Mohammadi, M. (2021). A comparative study of the concept of mental health from the perspective of Islam and modern psychology. Journal of New Advances in Psychology, 4(40), 23-45.

Amin, A. (1937). Partow-e Islam (Vol. 1). Tehran: Ministry of Education.

Brawan, E. (1964). Tarikh al-Tibb al-Islami. Place unknown: Book Publishing.

Fattal Nishaburi, M. B. H. Rawdat al-Wa'izin. Qom: Razavi Publishing.

Haji Khalifah, M. (1951). Kashf al-Dhunoon. Turkey: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Halabi, A. A. (1931). Tarikh Tamadun Islami. Asatir Publishing.

Hosseini Jalali, M. R. (1945). Jihad Imam Sajjad (A.S.). Mashhad: Astan Quds Razavi Publishing.

Ibn al-Jawzi, J. A. (1996). Tadhkirat al-Khawas. Beirut: Dar al-Ma'rifah.

Ibn Asakir, A. H. (2008). Tarikh Dimashq al-Kabir. Damascus: Dar al-Turath.

Ibn Athir, A. (1995). Al-Kamil fi al-Tarikh. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

Ibn Hajar al-Asqalani, A. (1996). Al-Isabah fi Tamyiz al-Sahabah. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Ibn Kathir, I. (2009). Al-Bidayah wa al-Nihayah. Place unknown: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

Ibn Sa'd, M. M. (1995). Tabqat al-Kubra. Tehran: Cultural and Thought Publications.

Ibn Shahr Ashub, M. A. (2023). Manaqib. Tehran: Tehran Publishing.

Jundi, A. H. (2009). Zindagi Imam Sadiq (A.S.). Qom: Zayer.

Kasai, N. (2009). Danesh va Amuzesh dar Asr Payambar. Islamic History Studies, 1(1).

Kashi, M. B. O. A. (2020). Ikhtiyar fi Ma'rifat al-Rijal. Tehran: Amarah Publishing.

Kron, P. (2010). Tarikh Andisheh Siyasi dar Islam. Tehran: Sokhan.

Kulayni, T. I. A. J. B. I. (2027). Al-Kafi. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.

Majlisi, M. B. (1993). Bihar al-Anwar. Beirut: Maktabat al-Wafa.

Motahari, M. (1975). Khadamat-e Motaghaleb-e Islam va Iran (Vol. 3). Tehran: Islamic Publishing Office.

Nallino, C. A. (1970). Tarikh Najom Islami. Tehran: Center for Islamic Publishing and Research.

Rosenthal, F. (1986). Tarikh Tarikh-Negari dar Islam. Astan Quds Razavi.

Safa, Z. (1987). Tarikh Ulum Aqli fi Tamadun Islami (Vol. 1). Tehran: University of Tehran Publishing.

Safarqomi, A. J. (2025). Basa'ir al-Darajat fi Fadail al-Aal Muhammad. Qom: Ayatollah Marashi Library.

Shaykh Mufid. (2008). Al-Irshad. Tehran: Islamic Culture Publishing.

Tabari, M. B. J. (2024). Tarikh al-Tabari. Tehran: Asatir Publishing.

Tabarsi, A. B. A. (2024). Al-Ihtijaj 'ala Ahl al-Lijaj. Mashhad: Murtaza Publishing.

Tabarsi, F. B. H. (2023). A'lam al-Wari. Qom: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.

Torabi, S. (1994). Sajjad Jamal-e Niyeshgaran. Mashhad: Astan Quds Razavi.

Tusi, M. B. H. (1414). Rijal. Qom: Majma al-Buhuth al-Islamiyyah.

Zaidan, J. Tarikh Tamadun Islam. Place unknown: Amir Kabir Publishing Institute.

Zargari Nejad, G. (2013). Tarikh Sadr al-Islam. Tehran: Semat.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۲/۰۳

ارسال

۱۴۰۳/۱۰/۱۰

بازنگری

۱۴۰۳/۱۱/۲۵

پذیرش

۱۴۰۳/۱۲/۱۸

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

شعبانی ر.، فروزش س.، و سلیمانی م. (1404). بررسی نقش امام سجاد (ع) در تحولات علوم اسلامی و فقهی در عصر اموی. معرفت و بصیرت اسلامی، 3(1)، 207-221. https://journaliki.com/index.php/journaliki/article/view/104

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده

مقالات مشابه

1-10 از 90

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.