تحلیل روشهای اخلاقی و تربیتی در شکلدهی باورهای دینی از منظر ملامحمداسترآبادی و امام محمد غزالی
کلمات کلیدی:
ملامحمد استرآبادی, امام محمد غزالی, تربیت اخلاقی - اسلامی, باورهای دینیچکیده
این پژوهش به بررسی تطبیقی روشهای اخلاقی و تربیتی ملامحمد استرآبادی و امام محمد غزالی در شکلدهی باورهای دینی (توحید، نبوت و معاد) میپردازد. غزالی در مواجهه با بحرانهای فکری ناشی از نفوذ فلسفه یونانی و جریانهای باطنی، رویکردی عرفانی–عقلی را در تربیت دینی پیشنهاد میکند و تزکیه نفس را از طریق مراحل سلوک (توبه، صبر، خوف، رجا و محاسبه) ابزار تعمیق ایمان میداند. اخلاق وی بر شکر، ذکر و مهار رذائل اخلاقی تأکید دارد و باور توحیدی را به تجربه شهودی قلبی پیوند میزند. در مقابل، ملامحمد استرآبادی، بنیانگذار مکتب اخباری شیعه در قرن یازدهم هجری و عصر صفوی، تربیت دینی را بر تسلیم کامل به روایات معصومان بدون تأویل عقلانی استوار میسازد. اخلاق او روایی و عملی است و تثبیت باورهای دینی را از طریق عمل به حدیث، ترس از حسابرسی الهی و حفظ سنت دنبال میکند. مقایسه این دو دیدگاه نشان میدهد که غزالی تربیت را درونی و شهودی و استرآبادی آن را بیرونی و حافظهمحور میبیند. ترکیب این دو رویکرد میتواند الگویی متعادل برای تربیت دینی معاصر فراهم آورد.
دانلودها
مراجع
Alam al-Huda, M. (2000). Shiite Educational Schools. University of Tehran Press.
Alam al-Huda, S. M. S. (1980). Al-Fawa'id al-Madaniyyah wa bi-Dhaylihi al-Shawahid al-Makkiyah (By Mohammad Amin Astarabadi). Society of Seminary Teachers of Qom.
Astarabadi, M. A. (1980). Civic Benefits in Refutation of Those Who Believe in Ijtihad and Taqlid (Critical Edition). Society of Seminary Teachers of Qom.
Ghazali, M. (2014). The Deliverer from Error (Al-Munqidh min al-Dalal). Mola Publications.
Ghazali, M. (2021). Ihya' Ulum al-Din [The Revival of the Religious Sciences]. Dar al-Minhaj.
Kulayni, M. (1959). Al-Kafi. Dar al-Kutub al-Islamiyah.
Moradkiani, A. (2015). Seyyed Mohammad Baqir Damad Hosseini Astarabadi. Pajoohe Website. pajoohe.ir
Najafi, A. (2009). Moral Education in Islam. Islamic Publications.
Najafi, M. H. (2006). History of Shia Jurisprudence. Islamic Publications.
Tusi, M. (1991). Al-Fawa'id al-Madaniyyah. Dar al-Hadith.
Zabidi, M. (1882). Ithaf al-Muttaqin. Egypt Printing.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Ali Khaleghkhah; Masoud Tarahi, Maryam Esfahani (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
